İkili test nedir, ne zaman yapılır?
İkili test, doğum öncesi testlerden biridir ve anne adayının gebeliği sırasında bebekte Down sendromu ve diğer genetik bozukluklar gibi bazı riskleri değerlendirmesine yardımcı olur. İkili test, özel bir kan testi ve ultrasonografi taraması içerir. Bu test, tipik olarak gebeliğin 11. ile 14. haftaları arasında yapılır. Kesin tanı koymaz, sadece risk düzeyi belirler.
İkili Testin İki Bölümü:
- Kan Testi (Biyokimyasal Tarama): Anne adayının kanındaki belirli proteinlerin (PAPP-A ve serbest beta hCG) seviyeleri ölçülür. Bu protein seviyeleri, Down sendromu ve diğer kromozomal anormallikler riskini değerlendirmek için kullanılır. Yüksek veya düşük değerler, bu tür risklerin artabileceğini gösterebilir.
- Ultrasonografi (NT Taraması): Ultrasonografi, fetüsün boyutunu, şeklini ve bazı anatomik özelliklerini incelemek için kullanılır. Bu tarama sırasında fetüsün boyun bölgesindeki ense kalınlığı (nuchal translucency, NT) olarak adlandırılan boşluğun kalınlığının ölçülmesi için bir ultrason yapılır. Bu ölçüm, Down sendromu riskini değerlendirmede önemlidir. Kalın bir NT, Down sendromu riskini artırabilir.
Hangi Amaçla Yapılır?
İkili test, Down sendromu ve bazı diğer genetik anormalliklerin riskini değerlendirmek için kullanılır. Testin sonucu, bir dizi faktöre dayalı olarak hesaplanır ve bu faktörler arasında anne yaşı, fetüsün yaşının hesaplanması ve kan testi sonuçları yer alır.Ancak bu test kesin bir tanı koymaz; sadece riski değerlendirir. Eğer bu test sonucunda yüksek bir risk tespit edilirse, daha kesin bir tanı koymak amacıyla amniyosentez veya koryon villus örneklemesi gibi tanı testlerine ihtiyaç duyulabilir.
Gebelikte Üçlü Test Nedir, Ne Zaman ve Neden Yapılır?
Üçlü test, hamileliğin 2. trimesterinde yapılan bir tarama testidir. Anne adayından alınan kan örneğiyle, bebekte bazı genetik hastalıkların ve doğumsal anormalliklerin riskini hesaplamak amacıyla yapılır. Kesin tanı koymaz, sadece risk düzeyi belirler.
Üçlü Testte Ne Ölçülür?
Anne kanında şu üç maddeye bakılır:
- AFP (Alfa-fetoprotein) – Bebekten geçer.
- hCG (Human Chorionic Gonadotropin) – Plasenta üretir.
- uE3 (Estriol) – Anne, plasenta ve fetüs kaynaklıdır.
Bu değerler; annenin yaşı, kilosu, sigara kullanımı, gebelik haftası gibi bilgilerle birlikte değerlendirilir.
Ne Zaman Yapılır?
- En uygun zaman: Gebeliğin 16-18. haftaları
- 15-20. haftalar arasında yapılabilir, ancak orta haftalarda doğruluk artar.
Neden Yapılır?
Aşağıdaki durumlar açısından risk hesaplaması yapmak için uygulanır:
- Down sendromu (Trizomi 21)
- Edwards sendromu (Trizomi 18)
- Nöral tüp defekti (Spina bifida)
Güvenilirlik Yüzdesi Nedir?
- Down sendromu için yakalama oranı yaklaşık %60-70 civarındadır.
- Edwards sendromu için bu oran biraz daha düşüktür.
- Nöral tüp defekti tespiti için duyarlılığı %80-90 civarındadır.
Daha yüksek doğruluk isteyen gebelere dörtlü test veya non-invaziv prenatal test (NIPT) gibi seçenekler önerilebilir.
Sonuç Yüksek Riskli Çıkarsa Ne Yapılır?
- Sonuç yüksek riskli çıkarsa, bu kesin tanı değildir.
- Amniyosentez veya NIPT gibi ileri tanı testleri gerekebilir.
- Karar, hasta ve hekim birlikte değerlendirerek verir.
Dörtlü test nedir? Ne zaman yapılır?
Dörtlü test, doğum öncesi bir tarama testidir ve fetüsün Down sendromu ve Trizomi 18 gibi kromozomal anormalliklere karşı riskini değerlendirmek amacıyla kullanılır. Down Sendromu için güvenilirliği %84 civarındadır. Dörtlü test, anne adayının kanındaki belirli protein ve hormon seviyelerini ölçer. Bu test, tipik olarak gebeliğin 15. ila 20. haftaları arasında yapılır ve genellikle ikinci trimesterin sonlarına doğru gerçekleştirilir.
Dörtlü test, dört temel bileşeni değerlendiren bir test olduğu için "dörtlü" adını alır:
- AFP (Alfa-fetoprotein): Bu protein fetüs tarafından üretilir ve anne kanına geçer. AFP seviyeleri yüksekse, fetüsün nöral tüp defektleri (örneğin, spina bifida) riski artabilir.
- HCG (İnsan Koryonik Gonadotropin): HCG, plasenta tarafından üretilen bir hormondur. HCG seviyeleri, Down sendromu ve Trizomi 18 gibi kromozomal anormalliklerle ilişkilendirilebilir. Bu test, HCG seviyelerini değerlendirir.
- Estriol (Uterin Estriol): Estriol, fetüs tarafından üretilen bir östrojen hormonudur. Estriol seviyeleri, Down sendromu ve Trizomi 18 gibi kromozomal anormalliklerin riskini değerlendirmede önemlidir.
- Inhibin-A: İnhibin-A, plasenta tarafından üretilen bir protein hormonudur. İnhibin-A seviyeleri, Down sendromu riskini değerlendirmede kullanılır.
Dörtlü test sonuçları, annenin ve fetüsün risk profilini oluşturur. Ancak önemli bir nokta, bu testin bir tarama testi olduğu ve kesin bir tanı koymadığıdır. Yani, yüksek riskli bir sonuç alınan bir gebelik, bir tanı koymak amacıyla girişimsel testler (örneğin, amniyosentez veya koryon villus örneklemesi) gerektirebilir.
Dörtlü testin amacı, riski değerlendirmek ve yüksek riskli gebelikleri belirlemektir. Yüksek riskli gebelikler daha fazla tıbbi izleme ve daha kesin tanı testleri gerektirebilir. Gebeliğin bu döneminde dörtlü test yapmak istiyorsanız, doktorunuzla görüşün ve hangi testlerin sizin için uygun olduğunu tartışın.